استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان محدود شده‌است. این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کلّ محدوده استان را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند.

این استان محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی البرز و زاگرس است و بلندترین نقطه آن، قله کوه سهند است. مرکز استان آذربایجان شرقی، کلان‌شهر تبریز است. از شهرهای مهم و اقماری این استان می‌توان به مراغه، بناب مرند، اهر و میانه اشاره کرد. آذربایجان شرقی رتبه اول صادرات غیرنفتی در کشور را داراست.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ خورشیدی، جمعیت استان آذربایجان شرقی در این سال بالغ بر ۳٬۹۰۹٬۶۵۲ نفر بوده که نزدیک ۵ درصد از جمعیت کل ایران را به خود اختصاص داده‌است

زبان

زبان بومی استان آذربایجان شرقی، ترکی آذربایجانی می‌باشد.

قومیت

مردم این استان آذربایجانی یا به عبارت دیگر ترک‌های ایرانی هستند.

دین و مذهب

دین اکثریت مردم این استان اسلام و مذهب شیعه می باشد.اقلیتی نیز پیرو اهل حق و مسیحیت می باشند.

صنعت

صنایع مختلفی از قبیل صنایع شیمیایی، ماشین‌آلات و تجهیزات، محصولات کانی غیرفلزی، مواد غذایی، آشامیدنی و دخانیات، نساجی، پوشاک، چرم و کفش در شهر تبریز مشغول فعالیت هستند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به آجر آذربایجان، بافندگی لایکو، بلبرینگ‌سازی ایران، پالایشگاه تبریز، پتروشیمی تبریز، نیروگاه بزرگ حرارتی و ... اشاره کرد.

استان آذربایجان غربی یکی از ۳۱ استان ایران است، که در منطقهٔ آذربایجان در شمال غربی این کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است.

این استان با داشتن حدود ۱۰۰۰ کیلومتر راه اصلی و بزرگراه که از شمالی‌ترین نقطه استان (مرز بازرگان) تا جنوبی‌ترین منطقه آن (بوکان) را به هم متصل می‌کند و از امکان ارتباطات زمینی مناسبی برخوردار است.این استان تنها استان ایران است که با ترکیه هم مرز است.

مردم‌

ترک‌های آذربایجانی و کردها از گروه‌های عمده این استان به‌شمار می‌روند.کردها در «جنوب، غرب، و شمال غربی» استان سکونت دارند و متقابلاً ترک‌های آذربایجانی در دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه و بخشی نیز در دشت‌های شمال و جنوب شرقی استان سکونت دارند.همچنین اقلیت‌های آشوری و ارمنی هم در استان ساکن هستند.

اقتصاد

این استان یکی از مناطق مستعد کشاورزی است. علاوه بر این وجود ایلات و عشایر در دامداری استان نقش قابل توجهی دارد. این استان از نظر اکتشاف و بهره‌برداری منابع معدنی نسبت به سایر استانها در وضع مطلوبی قرار ندارد. بررسی ترکیب کارگاه‌های موجود استان نیز نشان می‌دهد که دو گروه صنعتی کانیهای غیرفلزی و غذایی - داروئی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد میزان اشتغال را دارد. از جمله معادن این استان می‌توان به معادن مصالح و سنگ‌های ساختمانی، گرانیت، میکا، زرنیخ، تالک، تراورتن، طلا، خاک نسوز و پوکه معدنی اشاره کرد.

استان اردبیل یکی از استان های ایران است که در شمال غربی این کشور در منطقه آذربایجان ایران واقع شده است.

استان اردبیل یکی از مناطق گردشگری در ایران است. یکی از ویژگی‌های این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصل‌های بهار و تابستان است. مجتمع‌های آبگرم سرعین در ۲۲ کیلومتری غرب شهر اردبیل یکی از مشهورترین مناطق گردشگری استان اردبیل است که در فصل‌های گرم -به خصوص تابستان- میزبان ده‌ها هزار نفر گردشگر از اقصی نقاط ایران و کشورهای خارجی است. سرعین بیش‌ترین تعداد هتل و هتل آپارتمان‌ها را با جمعیت نسبتاً کم ساکن در خود در مقایسه با سایر مناطق گردشگری ایران دارد.

مردم

اکثر ساکنان استان اردِبیل را آذربایجانی‌ها تشکیل می‌دهند که به زبان ترکی سخن می‌گویند

طبیعت

کوهستان

ارتفاعات واقع در این استان عبارت‌اند از:

• سبلان
• آق داغ
• اهاربهارروستای کوهساره
• ارتفاعات باغرور (تالش)
• صلوات داغ
• خروسلو

رودخانه‌ها

رودخانه های واقع در این استان عبارت اند از:

• بالقلی چای (داخل شهر اردبیل)
• ارس
• سدیامچی
• خلخال چای
• قره‌سو

• بالهارود
• گرمی چای
• دره‌رود
• خیاوچای
• نمین‌چای
• آستاراچای
• کورائیم چای

دریاچه‌ها

• دریاچه شورابیل
• دریاچه نئور گیلان
• دریاچه شورگل
• دریاچه گیلارلو (گرمی)
• دریاچه نوشهر
• دریاچه آلوچه
• دریاچه کمی‌آباد (سد مخزنی)
• دریاچه ملااحمد
• مرداب قره‌سو
• سبلان
• روستای کوهساره

صنعت

استان اردبیل در حال حاضر دارای ۸ شهرک صنعتی است.

استان اصفهان؛ استانی در مرکز ایران است. مرکز این استان، شهر اصفهان می‌باشد.

استان اصفهان ششمین استان پهناور و سومین استان پرجمعیت ایران است و رتبه اول شهرنشینی کشور را دارد.

استان اصفهان از شرق به استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استان‌های سمنان و قم و مرکزی ، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است

جمعیت

بر اساس اطلاعات حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسکن در دوره‌های گذشته، جمعیت استان اصفهان در سال 1355، حدود 2 میلیون نفر بوده است که با رشدی فزاینده به 5 میلیون نفر در سال 1395 رسیده است.

کشاورزی

استان اصفهان در سال 1397 در بخش کشاورزی با داشتن حدود 568 هزار هکتار اراضی کشاورزی و 6 میلیون واحد دامی در مجموع حدود 5/7 میلیون تن تولید محصولات کشاورزی داشته که حدود 5 درصد ازتولیدات کشاورزی کشور را تشکیل می‌دهد.

بهداشت و سلامت

کل بیمارستانهای استان اصفهان 62 بیمارستان می‌باشد که 54 بیمارستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و 8 بیمارستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی کاشان می‌باشد.

میراث فرهنگی

در فهرست میراث جهانی یونسکو از میان 21 مکان ثبت شده از ایران، 4 مورد شامل میدان نقش جهان، باغ ایرانی (باغ چهلستون و باغ فین)، مسجد جامع اصفهان و قناتها (مزدآباد میمه، وزوان در بخش میمه و قنات دوطبقه اردستان) در استان اصفهان می‌باشند. همچنین تعداد آثار تاریخی شناسایی شده در استان 22111 مورد و تعداد آثار ثبت شده تاریخی استان تا پایان سال 1394 در فهرست آثار ملی 1731 اثر می‌باشد. در استان اصفهان تعداد 24 موزه شامل موزه‌های محلی، استانی دولتی و یا مشارکتی وجود دارد که در آنها حدود 21 هزار شیء تاریخی نگهداری می‌شود. در استان اصفهان 548 محوطه و منطقه باستانی با وسعت و قدمت مختلف وجود دارد.

قومیت و زبان

اکثر مردم استان اصفهان را فارسی زبانان تشکیل میدهند. قوم‌های مختلف دیگری چون: لرهای بختیاری ، ارمنی‌ها، گرجی‌ها، ترک‌ها، یهودی‌ها، کولی‌ها و عرب‌ها (عشایر عرب جرقویه)، گبرها (نایین، اردستان، نطنز، میمه، برخوار) در این استان ساکن هستند.

استان البرز سی و یکمین استان ایران است.

اقتصاد

تولیدکنندگان گل رز در استان البرز

تنوع آب و هوایی و قرار گرفتن استان البرز در ارتفاع بالای هزار و ۳۰۰ متر باعث تولید سالانه ۱۲ میلیون گل رز، با گلبرگ‌های بزرگ و با ماندگاری بالا شده‌است، این استان در مرداد ۱۳۹۱، ۱۳ هکتار گلخانهٔ ایران را به خود اختصاص داد، این استان با ۲۵ واحد گلخانه‌ایی در ۱۳ هکتار انواع گل رز را در ۱۶ رنگ مختلف تهیه و تولید می‌کند، استفاده از روش‌های هیدروپونیک و بکارگیری شبکه آبیاری تحت فشار از جمله برنامه‌هائی است که به گلخانه داران برای کشت با کیفیت‌تر و بیشتر گل‌های رز پیشنهاد شده‌است. استفاده از جدیدترین شبکه‌های کشت مدرن، اتوماسیون دما و آبیاری سیستماتیک گلخانه، از شاخصه‌های گلخانه‌های کشت گل رز در استان البرز است که تا حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد در مصرف انرژی در مقایسه با دیگر گلخانه‌ها کاهش مصرف دارد و در گلخانه‌های استان با بکارگیری از روش‌هایی بیش از ۹۵ شاخه گل در هر مترمربع تولید می‌شود.

از این استان سالانه یک میلیون شاخه گل رز به کشورهای تاجیکستان، گرجستان و عراق صادر می‌شود^.

استان ایلام یکی از استان‌های کشور ایران است که در باختر این کشور و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌است. این استان از استان‌های کمابیش جنگلی ایران است. شمال استان دارای اقلیم کوهستانی است اما در جنوب این استان دشت‌های وسیع وجود دارد. مرکز این استان شهر ایلام است.استان ایلام از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه است. بیش از نود درصد منابع نفتی و گاز غرب کشور و یازده درصد منابع شناخته شده نفت و گاز ایران در استان ایلام قرار دارد.همچنین این استان در جایگاه دوم منابع نفت و جایگاه سوم منابع گاز کشور است.استان ایلام به همراه استان خوزستان دارای طولانی‌ترین مرز بین‌المللی با کشور عراق است.

زبان

زبان رایج ساکنین استان ایلام کردی است که طوایف و ایلات مختلف در تمامی شهرستان‌های استان با اندک تفاوتی در ادای الفاظ و کلمات بدان تکلم می‌کنند.زبان‌های کردی، لری و لکی و عربی در استان ایلام رایج است.

جمعیت

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت استان ایلام در سال ۱۳۹۵ برابر با ۵۸۰۱۵۸ نفر بوده‌است که از این میان ۲۹۵۱۹۹ نفر مرد و ۲۸۴۹۵۹ زن بوده‌اند.

موقعیت اقتصادی و اجتماعی

ایلام نفتخیز و چهار درصد نفت کشور را داراست و دارای گاز بسیاری نیز هست به‌طوری‌که پانزده درصد منابع گازی کل کشور در این استان قرار داردو پالایشگاه گاز هم دارد، اما با این وجود شمار بیکاران در ایلام زیاد است و این استان محروم‌ترین استان کشور می‌باشد. پتروشیمی ایلام با گذشت ۱۲ سال هنوز به فاز بهره‌برداری نرسیده‌است، با توجه به اینکه استان ایلام دارای ۱۵درصد از منابع گاز کشور است این استان طی ۵ سال اخیر از نعمت گاز شهری برخوردار شده‌است.

صنعت

در استان ایلام بیشتر فعالیت‌های اقتصادی بر روی دامداری و کشاورزی متمرکز شده‌است و زمینه‌های مساعدی نیز جهت پرورش زنبور عسل وجود دارد. بخش صنعت در این استان سهم بسیار ناچیزی از اشتغال را نسبت به بخش‌های کشاورزی و خدمات به خود اختصاص داده‌است.

سوغاتی‌ها

گیوه، بژی برساق، کله کنجی، حلوای بگل، شله کینه، نان ساجی، نان پپگ، نان گرده، برنج عنبربو، بنه، روغن حیوانی، عسل کوهی و گلیم برجسته.

استان بوشهر از استان‌های جنوبی ایران و هفدهمین استان بزرگ کشور به لحاظ مساحت است که در حاشیه خلیج پارس قرار دارد. مرکز این استان بندر بوشهر می‌باشد.

این استان به‌علت قرارگیری در ساحل استراتژیک خلیج پارس، صادرات و واردات دریایی، صنعت صیادی، وجود ذخایر نفت و گاز (پارس جنوبی و شمالی)، کشاورزی، نخل‌داری و وجود نیروگاه هسته‌ای از اهمیت راهبردی و اقتصادی برخوردار است؛ به گونه‌ای که پایتخت انرژی ایران لقب گرفته‌است.

مبارزه مردم دشتی، دشتستان و تنگستان علیه نیروهای بیگانه در یکصدسال گذشته از شاخص‌های مهم تاریخی این استان است.

طبیعت

استان بوشهر از دو بخش جلگه‌ای حاشیه ساحلی غربی و کوهستانی نوار شرقی منتهی‌الیه زاگرس جنوبی است. جلگهٔ ساحلی استان در امتداد رود دالکی و دهانهٔ رود حله دارای ۷۰ کیلومتر و در امتداد رود مند دارای ۱۲۰ کیلومتر عرض می‌باشد؛ و اغلب خاک منطقه شور و قلیایی است. حوزهٔ آبریز استان: رود مند که افزون بر رودخانه‌های استان فارس، رودخانه‌های شور خورموج - دشت پلنگ - سنا - باغان در استان همه به آن سرازیر می‌شوند.

رود حله که از به هم پیوستن رودخانهٔ دالکی و شاپور تشکیل می‌شود، هر دو به خلیج فارس می‌ریزند. رودخانه‌های اهرم - درهٔ آبداری و گپ و شور گناوه از رودخانه‌های فصلی استانند. ۹ چشمهٔ آبگرم در پهنای استان قرار دارد. چهار ناحیهٔ طبیعی استان تحت حفاظت محیط زیست قرار دارند که شامل: منطقه حفاظت‌شده مند، منطقه حفاظت‌شده نای‌بند، منطقه حفاظت‌شده حله و پناهگاه حیات وحش کوه‌سیاه می‌باشد.

جمعیت

جمعیّت و پراکندگی: استان بوشهر بر اساس سرشماری سال۱۳۹۰ بالغ بر ۱٬۰۳۲٬۹۴۹ نفر جمعیت دارد که از این مقدار، ۶۸٫۲ درصد در نقاط شهری و بقیه در نقاط روستایی سکونت داشته و کمتر از یک درصد آنان غیرساکن هستند.

زبان و گویش‌ها

زبان مردم بوشهر در بیشتر مناطق فارسی است.مناطق شمالی این استان با گویشی از زبان لری تکلم می‌کنند. لهجه‌ها و گویش‌ها در روستاها بیشتر از شهرها تنوع دارد. برخی از اهالی جزیرهٔ شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت می‌کنند.

فارسی در منطقهٔ بوشهر با گویش بردستانی گفت‌وگو می‌شود، هرچند زبان اچمی نیز گویشور دارد. مردم سواحل خلیج فارس و جزایر آن به گویشی صحبت می‌کنند که رگه‌هایی از گویش‌ها و زبان‌های شبانکاره‌ای، بلوچی، ترکمنی، لری و برخی واژه‌های انگلیسی، هلندی، پرتغالی، هندی و عربی را داراست ولی استخوان‌بندی و ریشهٔ آن فارسی است. در استان بوشهر مردم شهرستان‌های جنوبی، یعنی دشتستان، تنگستان، دشتی، دیر، کنگان و جم به زبان فارسی و مردم دو شهرستان شمالی گناوه و دیلم نیز به زبان لری سخن می‌گویند.

اقتصاد

استان بوشهر به دلیل وجود منابع عظیم نفت و به‌ویژه گاز پایتخت انرژی ایران لقب گرفته‌است.
اقتصاد استان به بخش‌های کشاورزی، تجارت، دامداری، شیلات و تا حدودی زیادی به صنعت متکی است.

تجارت با کشورهای عربی همسایه باعث رونق اقتصادی شده‌است.

کشاورزی

از نظر کشاورزی درختی این استان در تولید خرما یکی از استان‌های مهم کشور می‌باشد و مهمترین مرکز کشت گوجه فرنگی خارج از فصل است.

همچنین از باغ‌های محدود و کوچک مرکبات نیز به‌طور پراکنده برخوردار است. شهرستان دشتستان و تنگستان از لحاظ تولید سالانه خرما و مرکبات مقام اول و دوم را در استان کسب کرده‌اند. میزان تولید خرما در حدود هشتاد هزار تن و میزان تولید مرکبات حدود ده هزار تن است.
مهم‌ترین محصولات زراعی آن را گندم و جو آبی و دیم، تنباکو، پیاز، کنجد، سبزی، صیفی و نباتات علوفه‌ای تشکیل می‌دهد.صید ماهی و میگو یکی از مهمترین فعالیت‌های اقتصادی مردم این استان را تشکیل می‌دهد.
پرورش بز و گوسفند و گاو و شتر و طیور در استان رونق نسبی دارد.

استان تهران به مرکزیت شهر تهران، با وسعتی حدود ۱۲٬۹۸۱ کیلومتر مربّع، بین ۳۴ تا ۳۶٫۵ درجهٔ عرض شمالی و ۵۰ تا ۵۳ درجهٔ طول شرقی واقع شده‌است.

این استان از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب‌غربی به استان مرکزی، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود است.

مرکز این استان شهر تهران است. شهر تهران پایتخت کشور ایران نیز به‌شمار می‌رود.

جمعیت

جمعیت این استان طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۱۳٬۲۶۷٬۶۳۷ نفر بوده‌است که ۱۲٬۴۵۲٬۲۳۰ در نقاط شهری و ۸۱۴٬۶۹۸ در نقاط روستایی ساکن هستند

استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود می‌شود.

جمعیت‌

جمعیت این استان در سال۱۳۹۰، ۸۹۵۲۶۳ نفر گزارش شده‌است.

زبان

مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالی‌ها و بختیاریها تقسیم می‌شوند. چهار محالی‌ها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها هم به گویش بختیاری که شاخه‌ای از زبان لری است صحبت می‌کنند.

اقتصاد

هرچند استان چهار محال و بختیاری در زمینه کشاورزی، باغداری و دام‌داری در سطح کشور مطرح تر است اما صنعت هم در این استان از رونق خوبی برخوردار است.

پولکی و نبات از سوغاتی‌های این استان می‌باشد.

کشاورزی

استان چهارمحال و بختیاری به سبب موقعیت جغرافیایی ویژه و در اختیار داشتن منابع آبی غنی یکی از مساعدترین مناطق برای کشت، پرورش و تولید بادام در کشور ایران است

بیشتر باغ‌های بادام این استان در شهرستان سامان قرار دارند.بادام محب (پوست کاغذی) و مامایی مهم‌ترین تولیدات شهرستان سامان می‌باشد که عمدتا به کشور هند صادر می‌شود و یکی از مهم‌ترین منابع ارز اوری استان می‌باشد .

صنعت

از مهم‌ترین کارخانه‌های صنعتی استان می‌توان به کارخانه‌های زیر اشاره کرد:

• سیمان شهرکرد
• سیمان لردگان
• گچ لردگان (سردشت)
• پتروشیمی لردگان

کارخانه سیمان شهرکرد

کارخانه مالت‌سازی هفشجان

کارخانه قند چهارمحال (هفشجان)

گوشت مرغ

استان چهار محال و بختیاری از استان‌های مطرح در زمینهٔ تولید گوشت سفید است به‌طوری‌که هم‌اکنون ۲۱ درصد از کل گوشت سفید (مرغ) کشور ایران در استان چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود.

گوشت ماهی

استان چهار محال و بختیاری با داشتن منابع آبی غنی از استان‌های مطرح در پروش ماهی است به‌طوری‌که مطابق آمار سال ۱۳۹۰، ۲۰ درصد ماهی سردآبی کشور در استان چهارمحال و بختیاری تولید شده‌است

گوشت قرمز

استان چهار محال و بختیاری با مجموع تولیدات گوشت قرمز به اندازهٔ ۳۵ هزار تُن در سال، ۲٫۵ درصد از مجموع تولیدات گوشت قرمز کشور ایران را به خود اختصاص داده‌است.

استان خراسان جنوبی یکی از استان‌های ایران است. این استان در شرق ایران واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند است.

استان خراسان جنوبی،تا سال ۱۳۸۳ به همراه خراسان شمالی و خراسان رضوی، استان خراسان را تشکیل می‌دادند و در آن سال با مصوبه مجلس شورای اسلامی و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، در سال ۱۳۸۳ ایجاد شد.

جمعیت

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت آن برابر با ۸۹۸٬۸۹۸ نفر می‌باشد و از این نظر ۲۸اُمین استان کشور به‌شمار می‌رود.

جاذبه‌های گردشگری

یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های گردشگری ثبت شده در استان خراسان جنوبی سنگ نگاره کال جنگال در ۵ کیلومتری جنوب شهر خوسف و متعلق به دوره اشکانی است که در بررسی‌های جدید ۱۴ سنگ نگاره در نزدیکی آن شناسایی شده‌است.

کشاورزی

استان خراسان جنوبی رتبهٔ اول تولید محصولات باغی زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران و پنبه را در سطح ایران داراست. همچنین این استان، ششمین تولیدکنندهٔ انار در بین استان‌های ایران است و شهرستان فردوس پس از شهرستان‌های ساوه و نی‌ریز، سومین تولیدکنندهٔ انار در ایران است.

پسته، بادام، سیب، گلابی، به، گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو، خرما، توت، شاتوت، گردو، انجیر و سنجد از دیگر محصولات باغی این استان است.

در بخش محصولات زراعی، این استان در تولید چغندرقند، رتبه هشتم کشور را داشته و همچنین گندم، جو، پنبه، حبوبات، محصولات جالیزی و گیاهان علوفه‌ای در این استان کشت می‌شوند.

در بخش دامپروری، پرورش مرغ گوشتی و تخم‌گذار، گاو شیری و گوشتی، گوسفند، بز و شتر به صورت سنتی و صنعتی انجام می‌پذیرد.

شرکت های سهامی زراعی خضری و اسلام آباد در بخش نیمبلوک از توابع شهرستان قاینات، جزء قطب های کشاورزی صنعتی در کشور محسوب می شوند.

صنعت

کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل نقلیهٔ موتوری، محصولات فلزی، تجهیزات حمل و نقل، اکسید منیزیم، محصولات لاستیکی و پلاستیک، ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی، محصولات کانی غیرفلزی، کاغذ و محصولات کاغذی، ابزار پزشکی و اپتیکی، ساعت، رادیو و تلویزیون، فلزات اساسی، چوب و محصولات چوبی، منسوجات، مبلمان و صنایع غذایی و آشامیدنی در سطح استان و نیز در ۵ شهرک صنعتی در بیرجند، فردوس، قاین، نهبندان و سربیشه مشغول فعالیت می‌باشند.

قالی‌بافی، سفالگری، رنگرزی، آهنگری، مسگری، حصیربافی، سبدبافی، نمدمالی، زیلوبافی، پارچه بافی، نوغان داری، ریسندگی، گلیم بافی، جاجیم بافی، زرگری، دباغی و سوزن‌دوزی، از جمله صنایع دستی استان خراسان جنوبی هستند.

استان خراسان رضوی یکی از استان‌های خراسان در شمال شرق ایران به مرکزیّت مشهد است. خراسان یکی از مهمترین مراکز و خاستگاه‌های تمدن ایرانی است.

واژهٔ رضوی در نام این استان، به مقبرهٔ علی بن موسی الرضا در مرکز این استان اشاره دارد. مساحت استان ۱۱۸٬۸۵۴ کیلومتر مربع بوده که از این نظر پنجمین استان بزرگ کشور است.

استان خراسان رضوی از ۳۳ شهرستان، ۷۹ بخش، ۱۷۵ دهستان و ۸۱ شهر تشکیل شده‌استکه پس از استان فارس، پرشهرستان‌ترین استان کشور است.

جغرافیا

مساحت استان خراسان رضوی ۱۱۷٬۷۶۹ کیلومتر مربع است که ۷٪ کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. ۴۹٫۲٪ سطح استان را مناطق کوهستانی و ۵۰٫۸٪ آن را دشت‌ها تشکیل می‌دهند. این استان شامل ۴ حوزهٔ آبریز اترک، قره‌قوم، کویر مرکزی و شرق ایران است.

آب و هوا

این استان از نظر بارندگی و رطوبت دارای بارندگی نسبی و متوسط می‌باشد. در سال ۱۳۸۹ شهرستان قوچان با ۲۹۶ میلی‌متر بالاترین میزان بارندگی سالیانه و شهرستان گناباد با ۷۱ میلی‌متر کمترین میزان بارندگی سالیانه را در بین مراکز شهرستان‌های دارای ایستگاه هواشناسی دارا بوده‌است.

جنگل‌ها

استان خراسان رضوی از لحاظ تقسیمات رویشی گیاهی جزء ناحیهٔ ایران تورانی به‌شمار می‌رود. مساحت کل جنگل‌های استان در سال ۱۳۹۵، ۹۹۶۲٫۵۷ کیلومتر مربع (حدود ۷٫۵٪ مساحت استان) است که شامل جنگل‌های نیمه‌خشک تا نیمه مرطوب و جنگل‌های خشک و بیابانی است.

جمعیت

جمعیت خراسان رضوی بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)، برابر ۶٬۴۳۴٬۵۰۱ نفر است که دومین استان ایران از نظر جمعیت محسوب می‌شود.

اقتصاد

کشاورزی در دهه‌های گذشته، به دلیل عواملی چون برداشت بی‌رویه آب و خشکسالی، با مشکل جدی مواجه شده‌است. البته در سال‌های اخیر، بخش صنعت استان گسترش قابل توجهی یافته‌است. هتل‌داری و گردشگری در این استان پیشرفت قابل توجهی داشته و امکان گسترش بیش از اینها را دارد. همچنین این استان با داشتن مرزهای طولانی با کشورهای افغانستان و ترکمنستان پتانسیل نفش‌آفرینی بیشتر در مسیر ترانزیت کالا و خدمات را دارد. این استان دارای معادن گوناگون بسیاری از سنگ‌های تزئینی و قیمتی گرفته تا کانی‌های مختلف همچون سنگ آهن، سنگ گچ، آهک، زغال سنگ و… را در خود جای داده‌است. معادن سنگان خواف به عسلویه شرق شهرت یافته که در صورت تأمین مطمئن و پایدار آب می‌تواند این استان را متحول کند.

کشاورزی

استان خراسان رضوی به واسطه آب و هوای مناسب در تولید انواع محصولات باغی و زراعی رتبه دارد. این استان در تولید گیلاس، زرچوبه، خربزه، طالبی، زعفران و آلو رتبه اول، در تولید زرشک رتبه دوم، درتولید انار و پسته رتبه سوم ودر تولید انگور و بادام رتبه چهارم را دارد. همچنین این استان محصولات دیگری مانند گندم، عدس، نخود، گردو، گوجه فرنگی، سیب زمینی، بادمجان، پیاز، زردآلو، هلو، سیب، گلابی، به … تولید می‌کند. این استان از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی کشور شمرده می‌شود.

استان خراسان شمالی به مرکزیت شهرستان بجنورد در شمال ‌شرق ایران است. بزرگ‌ترین شهر استان، بجنورد می‌باشد.

این استان با قانون دولت در سال ۱۳۸۳ و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، ایجاد شد.

اکثریت مردم خراسان شمالی شیعه و اقلیت سنی هستند که گروه‌های قومی استان شامل اکثریت کردهای کرمانج ها ، تات ها ، فارس‌ها، ترک‌ها و ترکمن‌ها می‌باشند.

مساحت این استان ۲۸٬۴۳۴ کیلومتر مربع است که از این نظر پانزدهمین استان ایران است.

جمعیت

جمعیت آن طبق سرشماری ۱۳۹۵ برابر ۸۶۳٬۰۹۲ نفر می‌باشد. بجنورد پرجمعیت‌ترین شهر استان خراسان شمالی است و پس از آن شهر شیروان پرجمعیت‌ترین شهر استان خراسان شمالی می‌باشد.

اقوام و زبان‌ها

اقوام ساکن در استان خراسان شمالی شامل کردهای کرمانج، فارسی‌زبانان، تات‌زبانان، رازی‌زبانان، ترکمن‌ها و ترک های خراسان‌ها می‌باشند.

زبان‌های رایج نیز کردی کرمانجی، فارسی، ترکی خراسانی، تاتی و ترکمنی می‌باشد.

صنعت و معدن

مجتمع پتروشیمی، کارخانۀ سیمان و کارخانه‌های پلاستیک بجنورد، و کارخانۀ آرد و شرکت آذین فورج. کارخانۀ تولید انواع لوله و پروفیل فلزی بجنورد، کارخانۀ ساخت و تولید دستگاه‌های جوش القائی و کورۀ القایی بجنورد،

مجتمع فولاداسفراین، کارخانۀ لوله‌گستر اسفراین،

کارخانۀ آلومینای جاجرم،

نیروگاه برق، کارخانه قند و کارخانه الیاف شیروان،

کارخانۀ فرآورده‌های گوشتی شهراد فاروج، کارخانۀ کشت و صنعت خرم فاروج، کارخانجات خوراک دام، صنایع کشمش و زعفران فاروج،

کارخانه‌های متعدد پنبه پاک کنی، صنایع غذایی، کشاورزی، ساختمانی، کارخانۀ لبنیات مهر شیر درق و… از صنایع برجستۀ این استان به‌‌شمار می‌روند.

سوغات

از سوغاتی های استان خراسان شمالی میتوان به آبنبات بجنوردی، قره قروت، نان قتلمه، آجیل فاروج، جزلاغ و گلیم اشاره کرد.

استان خوزستان، استانی در جنوبغرب ایران است که بر کرانهٔ خلیج فارس قرار دارد و مرکز تولید نفت و گاز ایران به‌شمار می‌آید. مساحت استان خوزستان ۶۴٫۰۵۷ کیلومتر مربع است و با جمعیتی معادل ۴٬۷۱۰٬۵۰۶ نفر (۱۳۹۵)، پنجمین استان پرجمعیت ایران محسوب می‌شود.

جغرافیا

استان خوزستان از شمال و شرق توسط رشته کوه‌های زاگرس احاطه شده‌است، با حرکت به سمت داخل استان از ارتفاع این کوه‌ها کاسته شده و جای خود را به تپه ماهورها می‌دهد. خوزستان شامل دو منطقه کوهستانی و جلگه‌ای است. دو پنجم کل مساحت این استان کوهستانی و سه پنجم آن جلگه‌ای می‌باشد. کوه چو، زردکوه، شاویش، آب‌بندان، مامازاد، کوه سیاه و کوه چال، از جمله کوه‌های خوزستان هستند. جلگه خوزستان شیب کمی دارد و در برخی از نقاط آن گنبدهای نمکی موجود است که نقش عمده‌ای در شور کردن اراضی و آب‌ها دارد.

جمعیت‌

برپایه نتایج نهایی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، جمعیت استان خوزستان ۴٬۷۱۰٬۵۰۹ نفر بوده‌است که از این تعداد ۷۵/۵ درصد در سکونتگاه‌های شهری و ۲۴/۵ درصد در سکونتگاه‌های روستایی زندگی می‌کردند.

زبان

گویش‌های بومی خوزستان، مانند هرجای دیگر ایران، تحت تأثیر زبان معیار قرار دارند. عوامل مؤثر بر آن افزایش باسوادی، گسترش رسانه‌های جمعی، از جمله اینترنت، و رشد اقتصادی است. مورد آخر منجر به یک‌جانشینی عشایر، مهاجرت از روستا به شهر، و مهاجرت گستردهن از دیگر نواحی کشور به درون استان شده‌است. باید به جابجایی جمعیت در نتیجهٔ جنگ ایران و عراق و انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ نیز اشاره کرد. همهٔ این عوامل منجر به کاهش سخنگویان به گویش‌های بومی می‌شود.

عربی خوزستانی دارای لهجه‌های متفاوت بین مناطق مختلف آن می‌باشد اما در هر حال بیشترین شباهت را با لهجهٔ جنوب عراق دارد.استان خوزستان به علی وسعت زیاد دارای اقوام مختلفی می‌باشد که عبارتند از: قوم‌های لر (بختیاری، بهمئی و فیلی)، عرب، کرد، ترک (قشقایی) و فارس‌زبانان (بومیان خوزستان که مردم خوزی زبان هستند). بومیان خوزستان که مردم خوزی زبان بهبهان، شوشتر، دزفول، بندرماهشهر، هندیجان، رامهرمز، رامشیر (رام اردشیر)، زیدون، سربندر، شادگان از بازماندگان مردم شهرنشین باستان خوزستان هستند و هر کدام گویش مخصوص به خود دارند که کمی با هم متفاوتند.

اقتصاد و منابع طبیعی

در سال ۱۲۸۷ خورشیدی نخستین چاه نفت ایران و خاورمیانه، توسط گروهی بریتانیایی به سرپرستی ویلیام ناکس دارسی در شهر مسجد سلیمان در خوزستان حفر و نفت از آن استخراج شد. این چاه که به «چاه شماره یک» مشهور است، نخستین چاه نفت در جهان است که از آن در مقیاس صنعتی، نفت استخراج شده، و اولین گام در تأسیس صنعت نفت ایران و شرکت نفت انگلوپرشین بوده‌است. چاه شماره یک هم‌اکنون به صورت موزه تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ایران (NISOC) اداره می‌شود. استان خوزستان غنی‌ترین استان ایران در زمینهٔ منابع نفت و گاز است که در حال حاضر عمدهٔ درآمد کشور از راه صدور این دو محصول حاصل می‌شود.

اهواز، مرکز صنایع پخش نفت و گاز در خوزستان و تمامی مناطق نفتخیز در جنوب، غرب و شرق ایران است. پالایشگاه آبادان و پتروشیمی بندر امام و پتروشیمی ماهشهر از جمله صنایع وابسته به نفت در این استان هستند.

کارخانجات ذوب و فولادسازی و محصولات آهنی و فولادی و لوله‌سازی از جمله صنایعی هستند که تأثیر بسزایی در اقتصاد منطقه و استان دارند. از جملهٔ این مجموعه‌ها می‌توان به لوله‌سازی خوزستان، گروه ملی صنعتی فولاد ایران، شرکت فولاد خوزستان، نورد کاویان و شرکت نورد و لوله اهواز اشاره کرد.

گرمای بیش از حد و تمرکز صنایع بزرگ در استان خوزستان باعث شده‌است که این استان پس از استان تهران بزرگترین مصرف‌کنندهٔ انرژی در ایران باشد.

نیروگاه‌های حرارتی و گازی استان عبارتند از رامین، زرگان، آبادان، خرمشهر و فجر.

ستان زنجان یکی از استان‌های ایران است . مرکز این استان شهرستان زنجان است. استان زنجان دارای ۸ شهرستان و ۱۲۱۰ آبادی است که از این تعداد، ۹۷۸ آبادی دارای سکنه و بقیه خالی از سکنه می‌باشند.

غذای سنتی استان

از غذاهای سنّتیِ این استان می‌توان به جغور بغور و آش ترش وکله جوش (کاله جوش) اشاره کرد.

صنایع دستی استان

• ملیله کاری

از کارهای دستی بومی زنجان ساخت وسایل نقره‌ای و به ندرت طلائی به صورت ملیله کاری است که در اوایل فقط در زنجان معمول بوده که در زمان رضاخان تعدادی از هنرمندان زنجانی به تهران و اصفهان کوچ کردند و این هنر ظریف را در آن شهرها رواج دادند.

• چاروق دوزی

چاروق دوزی یکی دیگر از هنرهای دستی است که دست‌های ظریف هنرمندان زنجانی در تولیدات آن مهارت ویژه‌ای دارند. این چاروقها مشخصاً زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشریفاتی و تفننی دارد.

• چاقوسازی

چاقوسازی در زنجان که با مهارت خاصی به دست استادان این صنعت ساخته می‌شود با ویژگی‌هایی همچون ظرافت، تناسب، تنوع، قدرت برش و آبکاری الکتریکی تیغه از شهرت فراوانی بر خوردار است.

• مسگری

با ممنوعیت استفاده از طلا و نقره برای ساخت ظروف در دوره اسلامی، روند استفاده از فلزاتی چون مس به دلیل اینکه مس فلزی چکش خوار، شکل‌پذیر با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزئینات مختلفی چون مشبک کاری، قلمزنی، حکاکی، فلزکوبی، ترصیع و کنده کاری است، رواج یافت.

با توجه به کشف کوره ذوب مس در «سگز آباد» قزوین واقع در «تپه قبرستان»، نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان و نیز وجود معادن بزرگ مس در منطقه می‌توان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد.

ظروف تولید مسی در زنجان عبارتند از: آفتابه، تیان، طشت، تونگ، حناخور و روشل

• فرش و گلیم

فرش و گلیم و جاجیم زنجان از معروفیت خاصی برخوردارند. فرش بافی در زنجان یکی از صنایع با قدمت زیاد است که نقش قابل توجهی در صادرات فرش ایران ایفا می‌کند. فرش‌های صادراتی زنجان از بهترین جلوه‌های فرهنگی این استان هستند. به‌طوری‌که فرش بافان این خطه هنر و مهارت خود را در راستای تکامل هنر سرزمینشان قرار داده‌اند و از آن به عنوان منبع درآمد نیز استفاده می‌کنند. در سال بیش از ۶۰۰۰۰ تخته فرش در سراسر استان بافته می‌شود که عمده آن‌ها مربوط به اتحادیه بافندگان فرش دستی و شرکت‌های مختلف است. طرحهایی که در فرش زنجان استفاده می‌شود عبارتند از: ریز ماهی و ماهی درهم و نقشه قلتوق و بیجار و افشار. فرش‌هایی که توسط فرش بافان زنجانی بافته می‌شود به دلیل نبودن سرمایه‌گذار بومی بانام شهرهای دیگر (قم) به بازارهای خارجی صادر می‌شود.

• تذهیب
• تراش سنگ‌های قیمتی
• رنگرزی
• سرمه دوزی
• منبت کاری
• نگارگری
• مصنوعات چرمی
• معرق چوب
• قلم زنی

اقتصاد

زنجان در تولید محصول زیتون مقام اول کشوری، تولید انگور مقام هفتم، تولید سیب مقام هفتم و حبوبات مقام دهم را در اختیار دارد.

زراعت

استان زنجان با ۸۸۳۰۰۰ هکتار اراضی قابل کشاورزی ۴٫۷۷ درصد اراضی کشاورزی کل کشور را دارا بوده و مساحت اراضی آبی کشاورزی استان نیز ۱۶۸۳۹۵ هکتار (۲ درصد اراضی کشور) می‌باشد؛ بنابراین زنجان همواره به عنوان قطب کشاورزی در کشور مطرح است.

باغداری

شهرستان طارم به دلیل وود خاک حاصلخیز و جلگه ای، وجود رود قزل اوزن، نزدیکی به استان‌های گیلان و اردبیل و هوای نیمه گرم سیری از وجود بسیاری از باغات برخوردار است. زیتون و انار میوه‌های اصلی و انجیر، انگور، ازگیل، به، سیب، گلابی، زردآلو، آلو، گیلاس، آلبالو، هلو، شلیل، توت، تمشک و شاه توت از میوه‌های فرعی دیگر این شهرستان هستند که در درختان پربار و با کیفیت بالا دیده می‌شوند. هندوانه، خربزه، پیاز، گوجه فرنگی، خیار، کدو، کدوتنبل، لوبیای سبز، نخودفرنگی، هویچ و سیب زمینی صیفی جات این شهرستان هستند. برنج طارم هم که از کیفیت بالایی برخوردار است و در ایران از جمله برنج‌های مرغوب کشور به‌شمار می آید. طارم به دلیل وجود بیش از اندازه زیتون با کیفیت استان زنجان را به قطب تولید زیتون کشور تبدیل کرده‌است. بقیه شهرستان‌های استان زنجان هم محصولات شهرستان طارم را به اندازه تأمین استان خود دارند.

دامداری

مرغداری

زنبورداری

پرورش ماهی

سمنان یکی از شهرهای بزرگ ایران، مرکز استان سمنان و شهرستان سمنان است.

این شهر، در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر، در فاصله ۲۱۶ کیلومتری تهران و در راه تهران به خراسان، در مسیر جاده ۴۴ قرار گرفته‌است.

این شهر از سوی خاور با شهرستان‌های دامغان و شاهرود، از شمال به درجزین، مهدی‌شهر و شهمیرزاد، و از باختر با سرخه همسایه است. سمنان پرجمعیت ترین شهر استان می‌باشد.

آب و هوای آن، خشک و معتدل است.

زبان و گویش

مردم سمنان به زبان فارسی با گویش سمنانی، سخن می‌گویند.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۸۵٬۱۲۹ نفر (در ۴۹٬۱۲۴ خانوار) بوده‌است.

هنر

صنایع دستی

صنایع دستی این شهر عبارت‌اند از:

• سفال و سرامیک
• دستباف‌ها
• پلاس و کرباس
• پارچه‌های پشمی
• چادرشب‌های ابریشمی و پشمی
• نمدمالی
• گلیم بافی
• قالی بافی

استان سیستان و بلوچستان استانی در جنوب شرقی ایران است که دارای جمعیتی برابر با ۲٬۷۷۵٬۰۱۴ نفر می‌باشد؛ و پس از استان کرمان به عنوان دومین استان پهناور کشور محسوب می‌گردد.

این استان بیشتر آب و هوای گرم و خشک دارد اما در عین حال از تنوع آب و هوایی و اقلیمی ویژه‌ای برخوردار است و مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی نیز در این استان پهناور به چشم می‌خوردزاهدان مرکز این استان از طریق راه‌آهن با میرجاوه و پاکستان ارتباط دارد و از سوی کرمان هم به راه‌آهن سراسری ایران متصل است.

مردم

مردم اس

تان سیستان و بلوچستان از قومیت‌های سیستانی و بلوچ می‌باشندِ. سیستانی‌ها به زبان فارسی با لهجه سیستانی حرف می‌زنند و عموماً پیرو دین اسلام و مذهب تشیع می‌باشند و بلوچ‌ها به زبان بلوچی صحبت می‌کنند و پیرو اسلام و مذهب تسنن می‌باشند هرچند اقلیتی از بلوچ های شیعه نیز وجودارند.

زبان

زبان بلوچی از زبان‌های ایرانی شمال‌باختری است و با زبان‌های تاتی، کردی، گیلکی و تالشی نزدیکی زیادی دارد.

بلوچی بیشتر رابطه نزدیکی با زبان پارتی تا زبان پارسی میانه دارد برای همین به نظر می‌رسد گویشوران این زبان در گذشتهٔ دور از نواحی شمالیِ ایران امروزی به بلوچستان کنونی کوچیده باشند. سخنگویان بلوچی احتمالاً نخست در حاشیه دریای خزر می‌زیستند و در حدود قرن چهارم هجری به مناطقی که اکنون هستند مهاجرت کرده‌اند.

صنایع دستی

سوزن دوزی بلوچی

سکه دوزی

سفالگری سیستان و بلوچستان

زرگری

قالی بافی

کشاورزی و دامپروری

سیستان و بلوچستان با گستره‌ای افزون بر هفت میلیون هکتار آب و هوایی متغیر از گرم و خشک تا معتدل سرد و کوهستانی دارد. ۴۰۰ هزار هکتار از زمین‌های استان قابل کشت بوده و آب مورد نیاز نیز از ۱۱ هزار و ۳۰۰ منبع آبی شامل چاه، قنات، چشمه و رودخانه‌های هیرمند سیستان تأمین می‌شود. سه میلیون و ۴۰۰ واحد دامی در این استان وجود دارد.

۳۰۰ کیلومتر نوار ساحلی دریای عمان و راه‌یابی به آب‌های آزاد، دریاچه هامون سیستان وچاه نیمه‌های سیستان و هفت هزار و ۸۰۰ منبع آبی داخلی ظرفیت‌های آبی این استان هستند.

اوضاع اقتصادی

سیستان و بلوچستان از جهت رشد و توسعه اقتصادی از مناطق در حال توسعه کشور است و از لحاظ توسعه کمترین توسعه را در میان استان‌های ایران دارد. زراعت اشکال متعددی دارد و صنعت آبی آن وابسته به رود هیرمند است. صنایع موجود در استان به دو دسته صنایع ماشینی و دستی تقسیم می‌شوند که صنایع ماشینی استان عبارتند از صنایع غذایی، نساجی، پوشاک و صنایع شیمیایی و کارگاه‌های فلزکاری، ریخته‌گری، ساخت لوازم خانگی و تانکرسازی. معادن این استان عبارتند از معادن مس، کرومیت، منگنز، سنگ مرمر. سنگ آهک و غیره.

به دلیل همسایه بودن سیستان و بلوچستان با پاکستان و افغانستان و همچنین وجود تنها بندر اقیانوسی ایران (چابهار) در آنجا، این استان از ظرفیت بالایی برای پیشرفت برخوردار است.

استان فارس یکی از استان‌های ایران است که در بخش جنوب این کشور واقع شده‌است.

این استان با مساحتی در حدود ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ و با جمعیتی معادل ۴٬۸۵۱٬۲۷۴ تن، بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۳۹۵ خورشیدی مرکز آمار ایران، چهارمین استان پرجمعیت ایران به‌شمار می‌رود.

بر اساس تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۸ خورشیدی، استان فارس به ۳۶ شهرستان، ۹۳ بخش و ۱۱۳ شهر تقسیم شده‌است.مرکز استان فارس، شهر شیراز است که بر طبق برآورد، پرجمعیت‌ترین شهر این استان و پنجمین شهر پرجمعیت کشور محسوب می‌شود. پس از شیراز، شهرهای مرودشت، جهرم و فسا به ترتیب پرجمعیت‌ترین شهرهای این استان هستند و همگی بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارند.

جمعیت

در سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این استان برابر با ۴٬۸۵۱٬۲۷۴ تن بود و جایگاه چهارم را به خود اختصاص داد.

زبان و گویش

زبان اکثریت و رسمی مردم استان فارس، مانند زبان رسمی ایران، فارسی است.

پیش از اسلام زبان ایرانیان زبان فارسی میانه بوده‌است که امروزه پس از تغییراتی به صورت زبان فارسی امروزی درآمده و در بین بیشتر مردم استان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اقتصاد

کشاورزی و دامداری دو منبع مهم اقتصادی استان فارس می‌باشند.مهم‌ترین فراورده‌های کشاورزی استان فارس شامل غلات، پرتقال، (گندم و جو)، مرکبات، میوه‌جات، خرما، چغندرقند، پنبه، ذرت، خرما، انجیر و زعفران می‌باشد. آبلیموی جهرم نیز که معمولاً به نام سوغات شیراز شناخته می‌شود، دارای شهرت زیادی‌است. استان فارس رتبه نخست تولید گندم در کشور را به خود اختصاص داده‌است.

خودروسازی، پتروشیمی، صنایع مخابرات، غذاهای فرآوری شده، لبنیات، صنایع داروسازی، سیمان، پارچه بافی، شکر و قند، نوشیدنیهای غیر الکلی، صنایع گوشتی، پالایشگاه، نفت، پتروشیمی، لاستیک‌سازی و صنایع الکترونیک از مهم‌ترین صنایع استان فارس به‌شمار می‌آیند.

در حال حاضر، از میان مهم‌ترین محصولات کشاورزی استان فارس می‌توان به گندم، جو، برنج، ذرت دانه‌ای، پنبه، چغندر قند، دانه‌های روغنی، سیب‌زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، خرما، انار و محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای اشاره کرد که در این میان، جایگاه استان در کشور برای محصولات گندم، ذرت دانه‌ای، دانه‌های روغنی و گوجه فرنگی اول، محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای دوم، جو، برنج، پنبه، چغندر قند، سیب‌زمینی و پیاز سوم می‌باشد.

در حوزه محصولات دامی نیز استان فارس در سال ۱۳۹۲ مقام نخست تولید گوشت قرمز، چهارم تولید شیر، سوم تولید مرغ، پنجم تخم مرغ و چهارم عسل در کشور را به خود اختصاص داده‌است.

استان قزوین یکی از ۳۱ استان ایران است و در بخش شمال غربی این کشور واقع شده‌است.این استان با دارا بودن تنها ۱ درصد از مساحت کشور نزدیک به ۸ درصد در اقتصاد و تولیدات ایران نقش دارد.

جمعیت

برپایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، جمعیت استان قزوین ۱٬۲۰۱٬۵۶۵ نفر (۵۹۱٬۷۶۱ زن و ۶۰۹٬۸۰۴ مرد) بود.

زبان

زبان اکثریت مردم و ساکنین اصلی استان قزوین فارسی است.فارسی با لهجه خاص قزوینی زبان اکثریت اهالی شهر قزوین است.

اقتصاد

بیش از ۱۳۰ هزار نفر در بخش صنعت این استان مشغول به کار هستند.این استان هم چنین چهارمین استان صنعتی ایران در سال ۱۳۸۸ بوده و رتبه نخست تعداد جمعیت شاغل به کل جمعیتش را در کشور داراست.

دامداری

افزایش سریع جمعیت و نیاز روزافزون به فراورده‌های لبنی، سبب تغییر دامداری‌های سنتی به صنعتی طی دهه‌های اخیر در استان شده‌است. موقعیت بسیار مطلوب دشت از لحاظ طبیعی و خطوط ارتباطی در کنار بازار فروش بسیار بزرگ (جمعیت میلیونی شهرهای اطراف ونزدیکی به تهران) رشد سریع واحدهای دامداری صنعتی را در دشت قزوین توجیه می‌نماید. این موضوع سبب شده که استان قزوین امروزه به عنوان یکی از قطب‌های دامداری در کشور مطرح باشد.

صنایع و محصولات

ایستگاه تقویت فشار و پالایشگاه

استان قم یکی از استان های ایران است که در مرکز این کشور و در جنوب استان تهران، شمال استان اصفهان، شرق استان مرکزی و غرب استان سمنان واقع شده‌است. مرکز استان شهر قم است. این استان در یک منطقهٔ خشک و نیمه‌خشک واقع شده‌است و آب و هوای گرم و خشک دارد. مناطق جنوبی و غربی استان دارای آب و هوای کوهستانی و کوه های مرتفع است. مناطق شرقی، مرکزی و شمالی استان نیز دارای کویر و بیابان‌ وسیع است که بزرگ‌ترین آن‌ها دشت مسیله است. استان قم از نظر وسعت پس از استان البرز کوچک‌ترین استان ایران است.

استان قم تنها یک شهرستان دارد. شهرهای قم و سلفچگان مهم‌ترین شهرهای استان به‌شمار می‌روند. از معروف‌ترین روستاهای استان قم می‌توان به فردو، وشنوه، خاوه و کرمجگان اشاره کردمهم‌ترین عامل مؤثر بر وضع اقتصادی استان، صنعت گردشگری و به ویژه گردشگری مذهبی است و دلیل آن وجود حرم فاطمه معصومه و مسجد جمکران و تعداد زیادی از مزارهای امام‌زاده‌ها و علویان در استان است که در تمام فصول سال، پذیرای زائران بسیاری از نقاط مختلف ایران و سایر کشورها است که این امر موجب رونق بازار کار و خدمات در این شهر شده‌است.

آب و هوا

استان قم با توجه به اختلاف زیاد ارتقاء (از ۸۰۰ تا ۳۲۰۰ متر) از سطح دریا، دارای اقلیم‌های متفاوت و متنوع است که عبارتند از:

• اقلیم گرم و خشک
• اقلیم نیمه‌خشک
• اقلیم مدیترانه‌ای
• اقلیم نیمه‌مرطوب

کوه‌های قم

کوه‌هایی که در اطراف کنار رودخانه قم قرار گرفته‌اند

۱-سفید کوه یا منظریه در ۳۰ کیلومتری قم

۲- سیاه کوه در ۳۰ کیلومتری قم

۳- گل تپه در ۳۲ کیلومتری قم

۴- کوه محمودآباد در ۴۰ کیلومتری قم

۵- کوه نمک در ۲۰ کیلومتری قم

۶- کوه شاهجرد در ۳۲ کیلومتری قم

پراکندگی جمعیت

جمعیت استان قم در سال ۱۳۹۰ برابر با ۱٫۱۵۱٫۶۷۲ نفر بوده‌است که ۱٫۰۹۵٫۸۷۵ نفر آن در نقاط شهری و بقیه در روستاها زندگی می‌کنند.

مردم

زبان‌ها و لهجه‌ها

زبان مردم قم از دیرباز فارسی با لهجهٔ قمی بوده‌است که امروزه به لهجهٔ فارسی تهران نزدیک شده‌است. هم‌چنین جمعیت بسیاری که از منطقه آذربایجان ایران به این شهر مهاجرت کرده‌اند با زبان ترکی آذربایجانی و انواع لهجه‌های آن سخن می‌گویند. عربی در بخش‌هایی از شهر قم با لهجهٔ مهاجران عراقی نیز گویش می‌شود. هم‌چنین زبان‌های خلجی، لری بختیاری و کردی نیز در استان گویشور دارد

اقوام

اقوامی که در استان قم ساکن هستند: فارس، ترک، گیلک، مازندرانی، عرب، کرد، خلج، لر و تات هستند.

اقتصاد

اشتغال و تورم

بر اساس نتایج آمارگیری از نیروی کار استان در سال ۱۳۹۱ نرخ بیکاری استان ۱۱٬۳ درصد و ۱ درصد پایین‌تر از نرخ بی‌کاری کشور است. نرخ مشارکت اقتصادی در استان هم ۳۴٬۶ درصد و ۲ درصد پایین‌تر از نرخ کشوری است.

شاخص تورم در شهرهای استان قم در سال ۱۳۹۱، ۳۰٬۶ درصد و ۱ درصد پایین‌تر از نرخ کشوری بوده‌است؛ نرخ تورم روستایی استان هم ۲۸٬۷ درصد و ۶ درصد پایین‌تر از نرخ کشوری بوده‌است.

صنعت و معدن

استان قم تنوع معدنی زیادی دارد و در حال حاضر ۱۳ نوع مواد معدنی در استان قابل استخراج هستند. سنگ‌های ساختمانی، گچ و نمک مهم‌ترین معادن استان هستند.

کشاورزی

استان قم در سال ۱۳۹۰ دارای ۱۰۲ هزار هکتار زمین کشاورزی بوده که ۱۳ هزار هکتار آن را اراضی باغی تشکیل داده‌اند. تولید کل محصولات زراعی استان در سال (سال ۱۳۹۰) ۳۲۱ هزار تن است که ۷۲ هزار تن آن را محصولات باغی تشکیل می‌دهند. هم‌چنین در بخش دام‌داری استان قم دارای دو شهرک بزرگ دام‌داری به نام‌های «دام‌شهر» و «لبن» است ۹۳۶ واحد دام‌داری صنعتی را در خود جای داده‌اند. ۵۱۷ واحد مرغ‌داری صنعتی نیز در سطح استان مشغول فعالیت هستند که قطب اصلی فعالیت آنان روستای چاهک است.

استان کردستانیکی از استان‌‌های ایران به مرکزیت سنندج است که در غرب کشور واقع شده ‌است. مساحت این استان ۲۹٬۱۳۷ کیلومتر مربع معادل ۱/۷٪ مساحت کل کشور ایران است.بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ استان کردستان ۱٫۶۰۳٫۰۱۱ نفر جمعیت دارد که ۳۴درصد روستایی و ۶۶درصد را جمعیت شهری تشکیل می‌دهد. تراکم نسبی جمعیت معادل ۵۱٫۲ نفر در کیلومتر مربع است.

اقوام و زبان

ساکنان این استان کرد هستند و به زبان کردی با لهجه‌های مختلف صحبت می‌کنند. گروهی از مردم شناسان بر این باورند که زبان کردی یکی از زبان‌های گروه هند و اروپایی و ایرانی است. زبان کردی در استان کردستان و همچنین در استان‌های ایلام، کرمانشاه، همدان، آذربایجان غربی و شمال خراسان و دیگر کشورها، لهجه‌های گوناگونی دارد اما مهم‌ترین و پر تکلم‌ترین این لهجه‌های کردی شامل دو شاخه «کرمانجی» و «سورانی» است، شاخه سورانی در استان کردستان لهجه رایج در ادبیات مکتوب است.

دین و مذهب

دین کُردها چه قبل از اسلام و چه در دوره‌های اسلامی با سایر اقوام ایرانی مشترک بوده‌است. طبق اسناد و آثار به دست آمده قبل از اسلام بیشتر مردم کردستان زرتشتی بوده‌اند و امروزه اکثریت مردم این استان، مسلمان و سنی مذهب بوده و در انجام آداب و مناسک دینی از فقه امام شافعی پیروی می کنند. گروهی هم پیرو مذهب تشیع بوده که اکثریت آنها در شرق استان ساکن هستند. ضمن اینکه تعداد قلیلی نیز با پیروی از سایر ادیان (یهودی و مسیحی) و فرق و مذاهب وجود دارند.

آب و هوا

اقلیم کردستان متأثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است که این توده‌ها موجب بارندگی‌هایی در بهار و ریزش برف در زمستانها شده‌است. این توده‌های هوایی که از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه با برخورد به ارتفاعات زاگرس بخش قابل توجهی از رطوبت را به صورت بارش‌های پراکنده برف و باران در این منطقه نشان می‌دهند.

مناطق دیدنی و گردشگری

موقعیت طبیعی و ویژگی‌های جغرافیایی منطقه از قبیل کوه‌های مرتفع، آبشارها و رودهای خروشان، شکارگاه‌ها و غارهای طبیعی از یکسو و از سوی دیگر: آیین‌ها، موسیقی اصیل کردی، آداب و رسوم و اعتقادات مذهبی، قلعه‌های مستحکم و تپه‌های باستانی، اماکن و عمارت‌های تاریخی مانند حمام‌ها، خانه‌ها، کاروانسراها، روستاهای پلکانی با معماری منحصر به فرد، مراکز صنایع دستی و محلی فرش، گلیم، شال، گیوه، نازک کاری و… که تنها گوشه ای از غنای عظیم طبیعی، تاریخی، فرهنگی، مذهبی و هنری کردستان است، به این استان جاذبه‌های فراوانی بخشیده‌است. هریک از این جاذبه‌ها می تواند زمینه‌های لازم را برای گردش و تفریح، کوهنوردی، صید و شکار و … فراهم آورد. گذشته از آن، کردستان یکی از قدیمی‌ترین کانون‌های زیستی و استقرارگاه‌های انسان در جهان محسوب می‌شود که تا کنون ناشناخته مانده‌است.

موقعیت اقتصادی اجتماعی

استان کردستان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی و دامپروری ایران محسوب می شود. علاوه بر این، برخورداری از منابع غنی معدنی (فلزی و غیر فلزی) و نیروی انسانی متخصص از یک سو و موقعیت بسیار مناسب جغرافیایی و همسایگی با کشور عراق به عنوان یکی از بازارهای هدف و همچنین مسیر مناسب ترانزیتی در اتصال بنادر جنوب به شمال غرب کشور از سوی دیگر، این استان را از نظر اقتصادی در جایگاه ممتازی قرار داده‌است. این استان از لحاظ اقتصاد کشاورزی از مناطق قابل توجه و از لحاظ دامپروری یکی از قطب‌های اساسی دامداری کشور است. فعالیت‌های صنعتی این استان بسیار محدود می‌باشد، ولی به‌طور کلی صنایع این استان به دو گروه ماشینی و دستی تقسیم می‌شوند که صنایع ماشینی آن مشتمل بر صنایع کانی غیرفلزی، شیمیایی، نساجی و چرم، غذایی، برق و الکترونیک می‌باشد و صنایع دستی آن نیز شامل فرشبافی، گلیم‌بافی، نساجی و غیره می‌باشد. همچنین قاچاق کالا از عمده‌ترین شغل‌های تأمین‌کننده اقتصاد مردم این مناطق است. کردستان یکی از استانهای مهم در حوزه کشاورزی کشور است. این استان در تولید محصول توت فرنگی در کشور رتبه اول را دارد و تأمین کننده بخش زیادی از این محصول کشور است. کردستان دارای باغات و مزارع فراوانی است. این استان دارای باغات زیادی از میوه‌های انار، انگور، انجیر، ازگیل، سیب، گلابی، به، شاتوت، توت، تمشک، گردو، بادام، زردآلو، آلو، هلو، آلبالو، گیلاس و… می‌باشد.شهر یاسوکند قطب تولید انگور کشور در شمال شرقی این استان قرار دارد. بخش عمده ای از مناطق کشاورزی این استان هم به کشت غلات(گندم، برنج، جو، عدس، نخود و لوبیا) و کشت محصولات صیفی_جالیزی(گوجه فرنگی، سیب زمینی، کدو، بادمجان، سیر، پیاز، فلفل، خیار، لوبیاسبز، باقالی، کرفس و سبزی) و (هندوانه، طالبی، کدوتنبل و خربزه) اختصاص دارد. از دیگر محصولات این استان می‌توان به پنبه، گوشت، دانه‌های روغنی، زعفران، زیتون، ذرت، جارو وگلرنگ اشاره کرد.